
آشنایی با فرهنگ ایتالیا: از آداب و رسوم تا فرهنگ های عجیب ایتالیا

۳۰ فروردین ۱۴۰۴
آداب و رسوم و فرهنگ
ادمین
سرفصل های مقاله
آشنایی با فرهنگ ایتالیا: از آداب و رسوم تا فرهنگ های عجیب ایتالیا
فرهنگ ایتالیا، با سابقهای تاریخی و تمدنی غنی، همواره یکی از جذابترین و تأثیرگذارترین فرهنگهای جهان محسوب میشود. از هنر، موسیقی و غذا گرفته تا جشنها و فرهنگ رنسانس در ایتالیا، این کشور ترکیبی بینظیر از سنت و مدرنیته را در خود جای داده است. در این مقاله به بررسی جنبههای مختلف فرهنگ مردم ایتالیا و مقایسه آنها با فرهنگ ایران و همچنین فرهنگ های عجیب ایتالیا میپردازیم.
گردشگری و فرهنگ گردشگری در ایتالیا
ایتالیا با بیش از 3000 موزه و گالری هنری، 58 اثر ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو و قدمتی 3000 ساله، موزهای زنده از تاریخ و هنر است که در هر گوشه آن، داستانی برای گفتن دارد. این کشور با ترکیبی از تاریخ، هنر، معماری، طبیعت، غذا و سبک زندگی منحصربهفرد، جایگاه ویژهای در صنعت گردشگری دارد. تور ایتالیا تنها محدود به بازدید از جاذبهها نیست، بلکه تجربهای عمیق از سبک زندگی، تاریخ و هنر این کشور را در بر میگیرد. دلایل محبوبیت گردشگری در ایتالیا عبارتند از:
- میراث فرهنگی و تاریخی غنی: ایتالیا زادگاه امپراتوری روم و مهد رنسانس است. شهرهایی مانند رم با کولوسئوم و واتیکان، فلورانس با موزهها و کلیساهای باشکوه، و ونیز با کانالهای آبی افسانهای، هر کدام روایتی از گذشتهی باشکوه این سرزمین و فرهنگ رنسانس در ایتالیا دارند.
- هنر و معماری: ایتالیا خانهی برخی از بزرگترین هنرمندان و معماران تاریخ مانند لئوناردو داوینچی، میکلآنژ و رافائل است. کلیساها، مجسمهها، نقاشیهای سقفی و ساختمانهای تاریخی بخشی از هویت فرهنگی این کشور هستند.
- طبیعت و چشماندازهای متنوع: از سواحل آمالفی تا کوههای آلپ، از دریاچه کومو تا مزارع توسکانی، ایتالیا تنوعی شگفتانگیز از مناظر طبیعی دارد.
- غذا و نوشیدنی: فرهنگ غذایی ایتالیا نیز نقش مهمی در جذب گردشگران ایفا میکند. پیتزا، پاستا، ژلاتو و قهوهی ایتالیایی تجربهای فرهنگی هستند که گردشگران به دنبال آن میآیند.
- زیرساختهای پیشرفته گردشگری: حملونقل منظم، هتلها و اقامتگاههای متنوع، خدمات توریستی حرفهای، و برنامهریزی دقیق شهری، باعث شده گردشگری در ایتالیا تجربهای راحت و لذتبخش باشد.
ایران نیز به دلیل جاذبههای تاریخی مانند تخت جمشید، اصفهان، یزد و شیراز از ظرفیت بالایی در گردشگری برخوردار است، اما زیرساختهای گردشگری در ایتالیا بسیار پیشرفتهتر و سامانیافتهتر است.
جشنها و مراسم در فرهنگ ایتالیا
فرهنگ ایتالیا سرشار از رنگ، موسیقی، تاریخ و شور زندگی است. یکی از جلوههای برجسته فرهنگ مردم ایتالیا، جشنها و مراسم سنتی و مدرن آن است که نقش پررنگی در زندگی اجتماعی مردم ایفا میکنند. ایتالیاییها به بهانههای مختلف، از مذهبی گرفته تا فرهنگی و حتی هنری، گرد هم میآیند و شادی را با هم قسمت میکنند. برخی از مهمترین و شناختهشدهترین جشنها و فستیوالهای ایتالیا عبارتند از:
- کارناوال ونیز: یکی از معروفترین و باشکوهترین جشنهای ایتالیا است که با ماسکهای زیبا، لباسهای فاخر و رژههای خیابانی در ونیز برگزار میشود. این کارناوال، ترکیبی از سنتهای قرون وسطایی و جلوههای هنری مدرن است که در مقاله راهنمای سفر به ونیز میتوانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
- جشنواره فیلم ونیز: یکی از معتبرترین رویدادهای سینمایی جهان است که هر ساله هنرمندان و علاقهمندان سینما را از سراسر دنیا به خود جذب میکند.
- جشنواره فیلم رم: رویدادی دیگر در دنیای هنر هفتم که با تمرکز بر سینمای نوآورانه و گفتگو میان فرهنگها برگزار میشود.
- جشنهای محلی مذهبی: در هر شهر و روستا، معمولاً روزی به نام قدیس محافظ آن منطقه برگزار میشود. این جشنها با مراسم مذهبی، موسیقی زنده، آتشبازی، و غذاهای محلی همراه است.
- جشنوارههای غذا و شراب: در فصلهای مختلف، ایتالیاییها با برگزاری جشنوارههای محلی، غذاها و محصولات سنتی خود مانند پاستا، پنیر، زیتون و انواع شراب را جشن میگیرند.
در این مراسمها، موسیقی زنده، رقص، لباسهای سنتی و مشارکت عمومی نقش اصلی را ایفا میکنند. مردم با شور و نشاط در خیابانها جمع میشوند، میرقصند، آواز میخوانند و با هم غذا میخورند. حضور در این مراسمها، احساس تعلق اجتماعی را تقویت میکند و پیوند میان سنت و زندگی روزمره را حفظ مینماید.
ایران نیز جشنهای باشکوهی مانند نوروز، شب یلدا و چهارشنبهسوری دارد، اما برخلاف ایران، جشنهای ایتالیایی اغلب با موسیقی زنده و رقص و پایکوبی عمومی همراه است.
ازدواج و آداب آن در فرهنگ ایتالیا
برای آشنایی با فرهنگ مردم ایتالیا در زمینه ازدواج باید گفت، ازدواج در فرهنگ ایتالیایی نهتنها پیوند دو فرد، بلکه اتحاد دو خانواده محسوب میشود و جایگاه بسیار مهمی در جامعه دارد. این مراسم اغلب با شکوه، پرشور و با رعایت آداب و سنتهای قدیمی برگزار میشود. در بسیاری از مناطق ایتالیا، ازدواج هنوز هم حالوهوای سنتی و مذهبی دارد، بهویژه در میان خانوادههایی که به آیین کاتولیک پایبند هستند. مراسم ازدواج در ایتالیا به طور کلی به شکل زیر برگزار میشود:
- مکان برگزاری: بیشتر مراسمهای ازدواج در ایتالیا در کلیساهای تاریخی و زیبای کاتولیک برگزار میشوند، اگرچه ازدواجهای غیر مذهبی در شهرداری نیز رواج دارد.
- نقش خانوادهها: خانوادهها نقش مهمی در تدارک و برگزاری مراسم دارند. معمولاً والدین عروس و داماد در انتخاب مهمانان، محل برگزاری، و جزئیات مراسم مشارکت میکنند.
- لباس عروس: عروسها معمولاً لباس سفید کلاسیک میپوشند که نماد پاکی و آغاز زندگی جدید است.
- آیینها و سنتها:
- پرتاب کردن برنج به سمت عروس و داماد هنگام خروج از کلیسا، به عنوان نماد فراوانی و برکت.
- بریدن کیک عروسی (La Torta Nuziale) توسط زوج و تعارف آن به مهمانان.
- حملن حلقهها توسط یک کودک از خانواده یا یکی از دوستان نزدیک.
- موسیقی و رقص: بخش مهمی از مراسم است و تا دیروقت ادامه دارد. موزیک زنده، غذاهای محلی و رقصهای سنتی حالوهوای جشن را گرم میکنند.
آداب پیش از ازدواج در ایتالیا
- مراسم خواستگاری رسمی کمتر رایج است، اما هنوز در برخی مناطق روستایی انجام میشود.
- مهمانی خداحافظی با دوران مجردی (Addio al nubilato برای عروس و Addio al celibato برای داماد) در میان جوانان بسیار محبوب است.
در ایران نیز ازدواج از اهمیت بالایی برخوردار بوده و آداب آن بسیار متنوع است، اما تفاوت عمده این است که در ایتالیا ازدواج معمولاً با مراسم مذهبی کاتولیک همراه است در حالی که در ایران مراسم به شکل سنتی و اسلامی برگزار میشود.
فرهنگ غذایی ایتالیا
فرهنگ غذایی در ایتالیا یکی از ستونهای اصلی هویت ملی این کشور به شمار میآید. غذا در ایتالیا تنها یک نیاز فیزیکی نیست، بلکه بخشی از سبک زندگی، خانواده، دوستی و لذت از لحظات ساده است. ایتالیاییها نهتنها به آنچه میخورند اهمیت میدهند، بلکه به چگونگی صرف غذا نیز توجه ویژهای دارند.
غذاهای ایتالیایی مانند پیتزا، پاستا، لازانیا و ریزوتو امروزه در سراسر جهان شناختهشدهاند. این غذاها به دلیل ترکیب سادگی با طعمهای عمیق و واقعی محبوبیت دارند. آنچه فرهنگ غذایی ایتالیا را متمایز میکند، چند ویژگی کلیدی است:
- تاکید بر مواد تازه و محلی: استفاده از گوجهفرنگی رسیده، پنیر پارمزان اصیل، ریحان تازه، روغن زیتون خالص و نانهای سنتی از عناصر اصلی غذاهای ایتالیایی هستند.
- سادگی در ترکیب: بر خلاف تصور، غذاهای ایتالیایی پیچیده نیستند؛ معمولاً با چند ماده محدود تهیه میشوند اما همین سادگی طعم خاصی ایجاد میکند.
- تنوع منطقهای: هر منطقه از ایتالیا سبک خاصی از آشپزی دارد. مثلاً پاستا در جنوب محبوبتر است، در حالیکه در شمال، ریزوتو و غذاهای کرهایشده بیشتر رایجاند.
- فرهنگ صرف غذا به عنوان یک تجربه اجتماعی: در ایتالیا غذا خوردن اغلب به شکل جمعی انجام میشود. خانوادهها و دوستان دور میز جمع میشوند و ساعتها به صرف غذا، گفتوگو و لذت بردن از لحظه میپردازند.
ایران نیز فرهنگی غنی در حوزه غذایی دارد و غذاهایی مثل قورمهسبزی، کباب و انواع خورشتها معروفند. هر دو کشور به کیفیت مواد اولیه بسیار اهمیت میدهند اما فرهنگ غذایی ایتالیا جهانیتر شده است.
موسیقی و هنر در فرهنگ ایتالیا
ایتالیا یکی از زادگاههای اصلی تمدن هنری و موسیقایی غرب محسوب میشود و قرنهاست که در این حوزهها نقشی اساسی و الهامبخش ایفا کرده است. این کشور، با تاریخ غنی و تاثیرگذاری عمیق بر فرهنگ جهانی، بهویژه در عرصهی موسیقی کلاسیک و هنرهای تجسمی، شناخته میشود.
- موسیقی کلاسیک و اپرا: ایتالیا مهد تولد اپراست. از قرن هفدهم میلادی، اپرا در ایتالیا شکل گرفت و به تدریج در سراسر اروپا گسترش یافت. آهنگسازان برجستهای مانند جوزپه وردی و جاکومو پوچینی با خلق آثار جاودانه، جایگاه ایتالیا را بهعنوان قطب موسیقی کلاسیک تثبیت کردند. تالارهایی مانند لا اسکالا در میلان، هنوز هم از معتبرترین صحنههای اجرای اپرا در جهان به شمار میروند.
- نقاشی و مجسمهسازی: در حوزهی هنرهای تجسمی نیز ایتالیا نقش بیبدیلی داشته است. دورهی رنسانس که یکی از دورانهای طلایی تاریخ هنر است، در ایتالیا متولد شد. هنرمندانی مانند لئوناردو داوینچی، میکلآنژ، رافائل و بوتیچلی، نه تنها در زمان خود بلکه برای قرنها الهامبخش هنرمندان دیگر شدند. آثار این بزرگان در کلیساها، موزهها و بناهای تاریخی سراسر ایتالیا، بهویژه در شهرهایی چون فلورانس، رم و ونیز به چشم میخورد.
- معماری و طراحی: معماری ایتالیایی نیز بخش جداییناپذیری از هنر این کشور است. از آمفیتئاترهای رومی گرفته تا کلیساهای باشکوه باروک و بناهای مدرن، همهوهمه نشان از سلیقهی هنری، خلاقیت و توجه به زیبایی دارند.
ایران نیز با موسیقی سنتی و کلاسیک خود، از جمله آثار هنرمندانی مانند شجریان و مشکاتیان، جایگاهی برجسته دارد، ولی موسیقی کلاسیک ایتالیا در سطح جهانی گستردهتر شناخته شده است.
فرهنگ ورزش در ایتالیا
ورزش در ایتالیا فقط یک فعالیت بدنی نیست، بلکه بخشی جدانشدنی از فرهنگ و هویت ملی این کشور به شمار میآید. در میان ورزشهای مختلف، فوتبال جایگاه ویژهای دارد و میلیونها نفر از مردم ایتالیا هر هفته با شور و اشتیاق مسابقات تیمهای محبوبشان را دنبال میکنند.
فوتبال بیتردید محبوبترین و تأثیرگذارترین ورزش در ایتالیاست. تیمهایی مانند یوونتوس، آ.ث. میلان و اینتر میلان همگی بخشی از تاریخ و فرهنگ فوتبال اروپا و جهان هستند. بازیهای این تیمها نه تنها در ایتالیا بلکه در سراسر دنیا میلیونها بیننده دارند. از دیگر ورزشهای پرطرفدار در ایتالیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فرمول یک نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است. تیم فراری (Ferrari) به عنوان نمادی از افتخار ملی، جایگاه ویژهای در دل ایتالیاییها دارد. حمایت پرشور مردم از مسابقات فرمول یک، بهخصوص زمانی که رانندگان ایتالیایی یا تیم فراری در مسابقه حضور دارند، چشمگیر است.
- دوچرخهسواری، مخصوصاً با مسابقه معروف Giro d’Italia که یکی از سه گرند تور بزرگ دنیا است.
- والیبال و بسکتبال که در سطح باشگاهی و ملی از جایگاه خوبی برخوردارند.
- تنیس که در دهههای اخیر رشد قابل توجهی داشته و بازیکنان ایتالیایی در سطح جهانی خوش درخشیدهاند.
فرهنگ ایتالیا در حوزه ادبیات
ایتالیا یکی از کشورهایی است که نقشی بیبدیل در شکلگیری و گسترش ادبیات غرب ایفا کرده است. ادبیات ایتالیا نه تنها بازتابی از فرهنگ غنی و تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین است، بلکه تأثیری عمیق بر ادبیات اروپا و جهان گذاشته است. از مهمترین ویژگیهای ادبیات ایتالیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ظهور ادبیات کلاسیک با محوریت زبان عامیانه: در قرون وسطی، نویسندگانی مانند دانته آلیگیری برای اولین بار زبان ایتالیایی را به جای لاتین در آثار خود به کار بردند. این اقدام راه را برای گسترش ادبیات ملی هموار کرد.
- شاهکارهای بیزمان: کتابهایی مانند کمدی الهی اثر دانته، دکامرون اثر جووانی بوکاچیو و شهریار نوشته نیکولو ماکیاولی، از ستونهای اصلی ادبیات کلاسیک غرب به شمار میروند.
- نفوذ ادبیات ایتالیا در اروپا: نویسندگان رنسانس و حتی دوران مدرن از ایدهها و سبکهای ایتالیایی تأثیر گرفتهاند، بهویژه در زمینههایی چون انسانگرایی، سیاست و اخلاق.
این آثار نه تنها به زبانهای مختلف ترجمه شدهاند، بلکه بخش جداییناپذیری از برنامههای آموزشی در سراسر جهان به شمار میآیند. ادبیات ایران نیز دارای غنایی بینظیر است و تأثیر آن در فرهنگ جهانی انکارناپذیر است. اما ترجمه محدودتر آثار فارسی نسبت به آثار ایتالیایی باعث شده تأثیر جهانی ادبیات ایران در مقایسه با ایتالیا تا حدودی محدودتر باشد.
فرهنگهای عجیب در ایتالیا
وقتی صحبت از ایتالیا میشود، بیشتر افراد به غذاهای خوشمزه، هنر رنسانس، مد و معماری باشکوه فکر میکنند. اما در دل این کشور پررمزوراز، سنتها و آیینهایی وجود دارد که شاید برای بسیاری از افراد در نگاه اول عجیب یا حتی باورنکردنی باشند. ایتالیاییها رابطهای عمیق با فرهنگ و تاریخ خود دارند و همین موضوع باعث شده برخی آیینهای قدیمی تا به امروز زنده بمانند. در ادامه با چند نمونه از عجیبترین و خاصترین رسوم فرهنگی در ایتالیا آشنا میشویم:
پرتاب پرتقال در جشن ایورئا (Ivrea)
هر سال در شهر ایورئا واقع در شمال ایتالیا، یکی از عجیبترین جشنهای کشور برگزار میشود. در این جشن تاریخی که ریشه در قرون وسطی دارد، مردم در قالب دو گروه به یکدیگر پرتقال پرتاب میکنند! این مراسم نماد مبارزه مردم علیه ظلم و ستم است و بهنوعی بازسازی یک نبرد تاریخی بهشمار میرود. اگرچه پرتقالها جایگزین سلاحهای واقعی شدهاند، اما شدت برخوردشان گاهی کم از یک جنگ واقعی ندارد!
Festa dei Ceri؛ دویدن با مجسمههای سنگین
در شهر زیبای گوبیو (Gubbio) واقع در منطقه اومبریا، هر سال در ماه مه جشن سنت اوبالدو برگزار میشود. در این مراسم سنتی، شرکتکنندگان سه مجسمه چوبی بزرگ (نماینده سه قدیس) را بر دوش گرفته و با سرعت در خیابانهای باریک و شیبدار شهر میدوند. این رویداد، ترکیبی است از مذهب، رقابت، هیجان و غرور محلی.
La Befana؛ جادوگر مهربان زمستانی
در شب پنجم ژانویه، کودکان ایتالیایی چشمبهراه شخصیتی افسانهای به نام «بفانا» هستند؛ پیرزنی با ظاهری شبیه جادوگر که بر جارویی پرنده سوار است. در فرهنگ عامه، بُفانا همانند سانتا کلاوس برای بچههای خوب شیرینی و شکلات میآورد و برای بچههای شیطان، زغال درون جورابشان میگذارد. روز ششم ژانویه که روز ظهور مسیح است (Epiphany)، با این آیین رنگ و بوی خاصی پیدا میکند.
مقایسه کلی فرهنگ ایتالیا با ایران
فرهنگ ایتالیا و ایران، هر دو از ریشههای تاریخی عمیق، هنرهای درخشان و سنتهای غنی برخوردارند. این دو کشور با وجود تفاوتهای جغرافیایی، دینی و اجتماعی، نقاط اشتراک و تفاوتهای قابلتوجهی در سبک زندگی، نگرش به خانواده، مذهب و حتی لذت از زندگی دارند.
شباهتهای فرهنگ ایران و ایتالیا
- پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی: هر دو کشور به تاریخ پر فراز و نشیب خود میبالند. ایران با تمدنهای کهنی چون هخامنشی، ساسانی و صفوی، و ایتالیا با رم باستان و رنسانس.
- ارزش قائل شدن برای هنر: موسیقی، معماری، ادبیات و سینما در هر دو کشور نقش مهمی در هویت فرهنگی دارند.
- اهمیت خانواده: خانواده در هر دو فرهنگ جایگاه ویژهای دارد، گرچه نحوه تعامل اعضای خانواده متفاوت است.
تفاوتهای فرهنگ ایران و ایتالیا
- سبک زندگی و آزادیهای فردی: در ایتالیا، زندگی بیشتر حول محور لذت بردن از لحظه حال و آزادیهای فردی میچرخد. مردم اغلب بر تعادل میان کار و زندگی شخصی تأکید دارند و اهمیت زیادی به تفریح، غذا و معاشرت میدهند.
در ایران، به ویژه در برخی مناطق، سبک زندگی محافظهکارانهتر است و سنتها، بهویژه در مسائل خانوادگی و اجتماعی، نقش پررنگتری دارند. - نقش مذهب در زندگی روزمره: مذهب در ایران نقش ساختاری و اجتماعی قویتری دارد. بسیاری از قوانین و هنجارهای اجتماعی برگرفته از آموزههای دینی هستند. در مقابل، ایتالیا با وجود پیشینه مسیحی قوی، جامعهای سکولارتر دارد و دین بیشتر به عنوان یک امر شخصی تلقی میشود.
- نگرش به زنان و نقشهای جنسیتی: در ایتالیا، برابری جنسیتی در سطح بالاتری از جامعه نهادینه شده و حضور زنان در عرصههای مختلف اجتماعی و سیاسی گستردهتر است. در ایران، با وجود پیشرفتهای قابل توجه، هنوز برخی محدودیتهای قانونی و عرفی وجود دارد که بر نقش زنان در جامعه تأثیر میگذارد.
نتیجهگیری
فرهنگ ایتالیا با تمامی ویژگیهای منحصربهفرد خود، یکی از غنیترین و تأثیرگذارترین فرهنگهای جهان بهشمار میآید. از هنر و غذا گرفته تا تعاملات اجتماعی و سبک زندگی و فرهنگ رنسانس در ایتالیا، ایتالیا فرهنگی دارد که ریشه در تاریخ دارد ولی همزمان با مدرنیته پیش میرود. مقایسه فرهنگ مردم ایتالیا، با فرهنگ ایران نشاندهنده شباهتها و تفاوتهایی است که میتوانند برای فهم بهتر جوامع، الهامبخش و آموزنده باشند.
سوالات متداول
- فرهنگ ایتالیا بیشتر سنتی است یا مدرن؟
فرهنگ ایتالیا ترکیبی از سنتهای تاریخی و سبک زندگی مدرن است. بسیاری از سنتهای قدیمی هنوز حفظ شدهاند اما مردم نیز با جریانهای مدرن جهانی هماهنگ هستند.
- مهمترین ویژگی فرهنگ غذایی ایتالیا چیست؟
سادگی، استفاده از مواد اولیه تازه و کیفیت بالا از ویژگیهای برجسته غذاهای ایتالیایی است. وعدههای غذایی معمولاً اجتماعی و خانوادگی هستند.
- تفاوت اصلی میان فرهنگ مذهبی ایتالیا و ایران چیست؟
در ایتالیا مذهب (کاتولیک) بیشتر جنبه فرهنگی و معنوی دارد، در حالیکه در ایران مذهب (اسلام شیعه) در قوانین و زندگی روزمره تأثیر بسیار پررنگتری دارد.
- چرا ایتالیا در زمینه مد جهانی مطرح است؟
شهرهایی چون میلان و فلورانس میزبان برندهای بزرگ جهانی هستند و طراحی مد بخش مهمی از اقتصاد و هویت فرهنگی این کشور است.
- چه چیزی فرهنگ ایران و ایتالیا را به هم شبیه میکند؟
اهمیت خانواده، غذا، هنر و مهماننوازی از شباهتهای فرهنگی این دو کشور است، گرچه در نحوه بروز آنها تفاوتهایی وجود دارد.